مراغه؛ دومین شهر سالم دنیا

به گزارش پایگاه خبری مراغه نیوز، شهر سالم و ایمن یک نتیجه نیست، بلکه یک فرآیند است؛ شهر سالم یعنی آگاهی از وضعیت سلامت و تلاش برای بهبود آن؛ شهر سالم شهری نیست که دارای یک وضعیت ویژه و خاصی از سلامتی باشد و هر شهری می تواند بدون توجه به وضعیت سلامتی مردمش یک شهر سالم باشد. پیش زمینه های شهر سالم عبارت از تعهد برای سلامت و ایجاد فرآیند و ساختاری برای رسیدن به آن است.

مراغه دومین شهر بزرگ استان آذربایجان شرقی موفق به اخذ گواهی شهر سالم شده است؛ فرایند شهر سالم که از دی ماه سال ۹۷ آغاز شده است و صدیقه صلواتی دبیری آن را بر عهده داشت.

آیین اعطای لوح شهر سالم امروز سه شنبه – ۱۳ آذر – با حضور محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی، مسئولان وزارت بهداشت و نیز مسئولان شهرستان مراغه در ستاد وزارت بهداشت برگزار شد.

در خصوص مفهوم شهر سالم، فرایند اخذ گواهی با خانم صلواتی به گفت‌وگو پرداخت.

است به شرطی که تعهد حاکمیتی و مردمی در آن شهر در راستای اجرای اصول برنامه شهر سالم وجود داشته باشد، گفت: شهر سالم یک برنامه خودجوش و مردمی است و نمی توان برای تمامی شهرها نسخه واحدی پیچید و فقط می توان اصول کلی آن را یادآوری کرد. هر شهر به اقتضای شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی خود باید سیاستگذاری محلی در پیوستن به جنبش شهرهای سالم دنیا را آغاز کند.

وی با تاکید بر اینکه اخذ این نشان بین المللی اولین گام است، گفت: حفظ این نشان و گواهی هم بسیار مهم است. در مقاطع زمانی معمولا سه ساله شهر سالم مجددا توسط سازمان جهانی بهداشت ارزیابی می‌شود و در صورتی که برنامه به صورت صحیح ادامه پیدا کرده باشد این گواهی تمدید خواهد شد و در غیر اینصورت این گواهی از اعتبار ساقط خواهد شد.

صلواتی افزود: شهر مراغه فاز اول را که اخذ این گواهی است با موفقیت پشت سر گذاشته و برای سه سال آتی اولین اقدامی که صورت خواهد گرفت بروز رسانی پروفایل سلامت شهرستان با تمرکز بیش از پیش بر تعیین کننده‌های اجتماعی سلامت و با مشارکت تمامی ذینفعان (و نه بخشی از آنها) خواهد بود. به این معنا که تمامی ذینفعان باید در مورد وضعیت تعیین کننده های اقتصادی-اجتماعیِ سلامتِ شهرستان و اولویتهای اساسی صدمه رسان به سلامت مردم به توافق برسند تا به دنبال آن برنامه های عملیاتی تمامی ادارات و نهادهای دولتی با مشارکت جامعه مدنی تدوین شود.

وی یادآور شد: پیش از این، برنامه های سلامت محور ادارات در قالب برنامه شهر سالم تدوین و اجرایی می شد اما از این پس، تلاش دبیرخانه این خواهد بود که این روال را تقویت شود. یکی دیگر از اقدامات اولیه در این فاز بروز رسانی دانش و توانمندسازی تمامی ذینفعان برنامه شهر سالم در خصوص فرآیندها، ابزارها و شیوه های کار در برنامه شهر سالم مراغه خواهد بود.

شهر سالم هزینه زیادی نمی‌خواهد

وی درباره هزینه های اجرای طرح شهر سالم گفت: برای شروع و اجرای برنامه شهر سالم مراغه هیچ هزینه‌ای صرف نشده و دبیرخانه برنامه نیز هیچ بودجه ای ندارد. در یک شهر سالم موضوع این است که با توجه به محدودیت منابع، منابع موجود را به اثربخش ترین شکل ممکن استفاده کنیم. این رویکرد به ویژه در شهرهای یک کشور در حال توسعه مثل ایران اهمیت بیشتری دارد.

صلواتی توضیح داد: استفاده اثربخش منابع به این معناست که منابع در محلی صرف شود که بیشترین اثر مثبت را در بهبود سلامت مردم داشته باشد. برنامه شهر سالم می گوید که ما می دانیم منابعمان اندک است و مشکلات سلامتی بی شمارند، این را هم می دانیم که مردم و جامعه مدنی نقش آفرینی بسیار قوی در بهبود سلامت می توانند داشته باشند پس بیایید از همین منابع اندک بهترین استفاده ممکن را بکنیم.

جامعه مدنی و حاکمیت بروی الویت توافق داشته باشد

صلواتی گفت: از بین مشکلات بی شمار، باید معضلاتی را که بیشترین بیماری و مرگ را موجب می شوند، بشناسیم و اولویت بندی کنیم به طور مثال اگر می‌دانیم خودکشی منجر به فوت یا تصادفات درون شهری نرخ بالایی دارد، باید جامعه مدنی و هم حاکمیت باید روی اولویت دار بودن این دو مشکل توافق داشته باشند و با همدیگر برای مقابله با این معضلات برنامه هایی تدوین کنند و هر کدام سهمی در اجرای این برنامه ها داشته باشند.

عضو هیات علمی دانشکده علوم پزشکی مراغه ادامه داد: در تقسیم کار جامعه مدنی می تواند روی فرهنگسازی و مقابله با آسیب های اجتماعی مداخلات موثری انجام دهد و نهادها و ادارات دولتی نیز در کنار پرداختن به رسالت اصلی خود، می توانند بخشی از منابعشان را در راستای مقابله با این معضلات با اولویت صرف کنند.

وی اضافه کرد: در درجه اول باید نهادهای دولتی و نهادهای مردمی متعهد به این رویکرد باشند و معتقد به این باشند که انسان سالم، محور توسعه پایدار است.

صلواتی با بیان اینکه تعهد داشتن در موفقیت اخذ گواهی، نخستین و موثرترین عامل است، افزود: صد البته که صرف اخذ گواهی هدف نیست و هدف والا و ارزشمند ما توسعه سلامت محور شهر است. متعهد بودن به اصول اجرای برنامه مهم است.

وی خاطر نشان کرد: اصل اول تقویت مشارکت بین بخشی بین نهادهای دولتی و اصل بعدی زمینه سازی مشارکت جامعه مدنی در شناسایی و اولویت بندی مشکلات و شناسایی راه حل های مقابله با مشکلات و تدوین برنامه برای اجرای این راه حل ها است. نقش دبیرخانه در جا انداختن این مفاهیم و گاهی جدل نرم برای ایجاد چنین دیدگاهی به عنوان یک ارزش، بسیار اهمیت دارد.

برنامه شهر سالم باید دوام داشته باشد

دبیر شهر سالم مراغه اظهار داشت: توسعه، یک فرایند طولانی مدت و زمان بر است؛ پس برنامه توسعه محوری مثل برنامه شهر سالم باید دوام پیدا کند و عمر طولانی داشته باشد. وقتی پشتوانه دبیرخانه، نیروهای مردمی و جامعه مدنی باشد برنامه از گزند تغییرات سیاسی تا حد زیادی به دور خواهد ماند و این نکته مهمی است که افراد علاقه مند به اجرای برنامه در شهر خود باید به آن دقت کنند.

صلواتی افزود: ایجاد یک نظام ارزشی که در آن همه از حاکمیت گرفته تا مردم نسبت به موضوع سلامت احساس مسئولیت کنند و پاسخگو باشند کار آسانی نیست و حوصله و صبر زیاد می طلبد و تاکتیک می خواهد.

وی ادامه داد: برای موفقیت در اجرای برنامه شهر سالم، هم باید کار تخصصی در حوزه سلامت و تعیین کننده های اجتماعی سلامت انجام داد، هم سیاست ورزی دانست، هم اجتماعی و مردم دار بود و هم الفبای کار جمعی و مشارکتی را دانست و هم رویکرد و تفکر نظام مند داشت.